خرید خودرو در آلمان می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌های شما پس از مهاجرت باشد. اگر تازه به این کشور آمده‌اید یا قصد خرید خودرو دارید، این راهنمای جامع تمام آنچه را که باید بدانید، گام به گام توضیح می‌دهد. از انتخاب نوع خودرو گرفته تا امضای قرارداد و تحویل ماشین، در این مقاله همه چیز را پوشش می‌دهیم.
قبل از شروع: آیا واقعاً به خودرو نیاز دارید؟
قبل از هر چیز، بد نیست این سوال را از خودتان بپرسید که آیا واقعاً به خودرو نیاز دارید؟ سیستم حمل و نقل عمومی آلمان بسیار پیشرفته است و در شهرهای بزرگ، داشتن خودرو می‌تواند سربار مالی قابل توجهی باشد. هزینه‌های بیمه، مالیات، پارکینگ، سوخت و نگهداری را در نظر بگیرید.
اما اگر در شهر کوچکی زندگی می‌کنید، جابجایی روزانه طولانی دارید، یا شغلتان نیاز به جابجایی دارد، خودرو می‌تواند یک ضرورت باشد. همچنین اگر خانواده دارید یا علاقه‌مند به سفرهای آخر هفته هستید، داشتن خودرو آزادی حرکت بیشتری به شما می‌دهد.
گزینه‌های مختلف خرید خودرو
در آلمان چند روش مختلف برای تهیه خودرو وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
۱. خرید خودرو دست دوم (Gebrauchtwagen)
این محبوب‌ترین گزینه برای افراد تازه‌وارد و کسانی است که بودجه محدود دارند. بازار خودروهای دست دوم در آلمان بسیار گسترده است و می‌توانید ماشین‌های با کیفیت و قیمت مناسب پیدا کنید.
- مزایا: قیمت پایین‌تر، استهلاک کمتر، تنوع بیشتر، امکان مذاکره قیمت
- معایب: احتمال مشکلات مکانیکی، هزینه‌های تعمیر و نگهداری بالاتر، عدم گارانتی کامل
۲. خرید خودرو نو (Neuwagen)
خرید خودرو نو برای کسانی که بودجه بیشتری دارند و می‌خواهند از آخرین تکنولوژی‌ها و گارانتی کامل بهره‌مند شوند، گزینه مناسبی است.
- مزایا: گارانتی کامل سازنده، عدم نگرانی از وضعیت فنی، امکان سفارشی‌سازی، بهره‌مندی از جدیدترین فناوری‌ها
- معایب: قیمت بالا، استهلاک شدید در سال‌های اول، زمان انتظار برای تحویل (گاهی چند ماه)
۳. خودرو لیزینگ (Leasing)
لیزینگ یک گزینه محبوب برای افرادی است که می‌خواهند هر چند سال خودرو خود را تعویض کنند یا قصد استفاده کوتاه‌مدت دارند.
- مزایا: پرداخت ماهانه کمتر، امکان تعویض خودرو هر چند سال، مناسب برای مشاغل آزاد (قابل کسر از مالیات)
- معایب: در نهایت مالک نمی‌شوید، محدودیت کیلومتر سالانه، جریمه برای خسارت‌ها، قرارداد بلندمدت
۴. خودرو کارکرده تازه (Jahreswagen)
این خودروها معمولاً کمتر از یک سال کارکرد دارند و اغلب خودروهای نمایشگاهی یا ماشین‌های شرکتی هستند که با قیمت کمتر از خودرو نو عرضه می‌شوند.
- مزایا: قیمت مناسب‌تر از خودرو نو، هنوز گارانتی دارند، کیلومتر کم، وضعیت عالی
- معایب: انتخاب محدود، امکان سفارشی‌سازی ندارید
بهترین پلتفرم‌ها برای جستجوی خودرو
در آلمان وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های متعددی برای خرید و فروش خودرو وجود دارد. در اینجا معتبرترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
وب‌سایت‌های تخصصی خرید و فروش خودرو
- Mobile.de: بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین پلتفرم خرید و فروش خودرو در آلمان. میلیون‌ها آگهی از فروشندگان خصوصی و نمایندگی‌ها دارد.
- AutoScout24.de: دومین پلتفرم بزرگ با رابط کاربری خوب و فیلترهای پیشرفته
- Kleinanzeigen: برای خودروهای ارزان‌تر و معاملات محلی مناسب است
- Autohero.de: برای خرید خودروهای دست دوم با گارانتی و تست شده
نمایندگی‌های رسمی
برای خرید خودرو نو یا کارکرده تازه، بهترین گزینه مراجعه به نمایندگی‌های رسمی برندهای مختلف است. مزیت اصلی این گزینه، اعتماد و گارانتی است.
فروشندگان خصوصی
خرید از فروشندگان خصوصی معمولاً ارزان‌تر است، اما باید بیشتر احتیاط کنید و حتماً خودرو را بازرسی فنی کنید.
بودجه‌بندی و هزینه‌های خرید خودرو
خرید خودرو فقط به قیمت خرید ختم نمی‌شود. باید هزینه‌های جانبی را نیز در نظر بگیرید:
هزینه‌های اولیه
- قیمت خودرو: بسته به سن، مدل و وضعیت
- هزینه ثبت و پلاک (Zulassung): حدود ۳۰-۵۰ یورو
- مالیات سالانه (Kfz-Steuer): بسته به نوع موتور و میزان آلایندگی، از ۵۰ تا چند صد یورو در سال
- بیمه شخص ثالث (Haftpflichtversicherung): اجباری است، حدود ۳۰۰-۱۰۰۰ یورو در سال
- بیمه بدنه (Vollkasko/Teilkasko): اختیاری، حدود ۲۰۰-۸۰۰ یورو در سال
هزینه‌های ماهانه/سالانه
- سوخت: بسته به میزان استفاده
- تعمیر و نگهداری: سرویس‌های دوره‌ای، تعویض لاستیک و غیره
- معاینه فنی (TÜV/HU): هر ۲ سال یکبار، حدود ۱۰۰-۱۵۰ یورو
- پارکینگ: اگر در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنید
نکته مهم: به عنوان یک قاعده کلی، حدود ۲۰-۳۰٪ از قیمت خودرو را برای هزینه‌های سالانه در نظر بگیرید.
مدارک لازم برای خرید خودرو
برای خرید و ثبت خودرو در آلمان، به مدارک زیر نیاز دارید:
- مدرک شناسایی معتبر: پاسپورت یا کارت اقامت
- گواهینامه رانندگی: گواهینامه آلمانی یا اروپایی معتبر
- تایید آدرس (Meldebescheinigung): از اداره ثبت شهر
- اثبات درآمد: برای خرید اقساطی یا لیزینگ
- مدرک بیمه: باید قبل از ثبت خودرو، بیمه شخص ثالث تهیه کنید
چک‌لیست قبل از جستجوی خودرو
قبل از اینکه شروع به جستجو کنید، این موارد را مشخص کنید:
| معیار | سوالات کلیدی |
|---|---|
| بودجه | چقدر می‌توانید نقدی بپردازید؟ آیا می‌خواهید اقساطی بخرید؟ |
| نوع خودرو | سدان، هاچبک، SUV یا استیشن؟ چند نفره؟ |
| نوع سوخت | بنزین، دیزل، هیبرید یا برقی؟ |
| گیربکس | دستی یا اتوماتیک؟ |
| سن خودرو | حداکثر چند سال قدمت قابل قبول است؟ |
| کیلومتر کارکرد | حداکثر چند کیلومتر؟ |
| برند | آیا برند خاصی را ترجیح می‌دهید؟ (آلمانی، ژاپنی، کره‌ای…) |
| امکانات | کدام امکانات برای شما ضروری هستند؟ (نویگیشن، سانروف، صندلی گرمکن…) |
نکات مهم هنگام جستجو
هنگام جستجو در وب‌سایت‌ها، این نکات را در نظر داشته باشید:
استفاده از فیلترها
از فیلترهای پیشرفته برای محدود کردن جستجو استفاده کنید. شعاع جغرافیایی را معقول انتخاب کنید (مثلاً ۱۰۰-۲۰۰ کیلومتر) تا گزینه‌های بیشتری داشته باشید.
بررسی تاریخچه خودرو
حتماً تاریخچه نگهداری و سرویس خودرو را بررسی کنید. کتابچه سرویس (Serviceheft) نشان‌دهنده مراقبت منظم از خودرو است.
علائم هشدار در آگهی
- قیمت بسیار پایین‌تر از میانگین بازار
- عکس‌های کم یا با کیفیت پایین
- شرح مبهم یا ناقص
- اصرار به پرداخت پیش از بازدید
- تصادفی بودن بدون ذکر جزئیات
- تعداد مالک زیاد در مدت کوتاه
چک‌لیست جامع قبل از بازدید حضوری
قبل از رفتن برای بازدید از خودرو، این موارد را آماده کنید:
آمادگی‌های قبل از بازدید
- وقت کافی بگذارید: حداقل ۱-۲ ساعت برای بازدید و تست درایو
- در روز روشن بروید: مشکلات رنگ و بدنه را بهتر می‌بینید
- فرد متخصص همراه ببرید: اگر امکان دارد، یک مکانیک یا فرد با تجربه
- چک‌لیست بازرسی چاپ کنید: که در ادامه توضیح می‌دهیم
- چراغ قوه ببرید: برای بررسی زیر خودرو و موتور
- ابزار ساده: دستمال، آهنربا (برای بررسی بدنه فلزی/پلاستیکی)
چک‌لیست بازرسی ظاهری
- بدنه و رنگ:
- یکنواختی رنگ در تمام قسمت‌ها
- خط‌وخش، فرورفتگی یا زنگ‌زدگی
- فاصله یکنواخت بین درب‌ها و کاپوت
- علائم تعمیر رنگ یا تصادف
- شیشه‌ها:
- ترک یا شکستگی
- تاریخ تولید شیشه‌ها (باید با سال خودرو همخوانی داشته باشد)
- چراغ‌ها:
- کارکرد تمام چراغ‌ها (جلو، عقب، راهنما، ترمز، مه‌شکن)
- رطوبت داخل چراغ‌ها
- لاستیک‌ها:
- عمق آج (حداقل ۳ میلی‌متر)
- سایش یکنواخت
- ترک یا برآمدگی
- برند و تاریخ تولید
- زیر خودرو:
- نشتی روغن یا مایعات
- زنگ‌زدگی شاسی
- آسیب به اگزوز
چک‌لیست بازرسی داخل خودرو
- داشبورد و کیلومتر:
- کیلومتر نمایش داده شده منطقی است؟
- چراغ هشدار روشن نباشد
- تمام دکمه‌ها و سوئیچ‌ها کار کنند
- صندلی‌ها و داخل کابین:
- پارگی یا سایش شدید
- بوی نامطبوع (رطوبت، سیگار، کپک)
- کارکرد صندلی‌های برقی
- سیستم‌های الکتریکی:
- سیستم صوتی و اسپیکرها
- سیستم تهویه و گرمایش
- شیشه‌برقی‌ها
- آینه‌های برقی
- سانروف (در صورت وجود)
- ایمنی:
- کمربندهای ایمنی
- ایربگ‌ها (چراغ هشدار نباید روشن باشد)
چک‌لیست بازرسی موتور
- موتور خاموش:
- تمیزی و نظافت اتاق موتور
- نشتی روغن
- وضعیت شیلنگ‌ها و کابل‌ها
- سطح روغن موتور (رنگ و غلظت)
- سطح مایع خنک‌کننده
- موتور روشن:
- صدای استارت خوردن (نباید دشوار باشد)
- صدای موتور در حالت آرام (نباید صدای غیرعادی داشته باشد)
- دود اگزوز (رنگ آبی یا سفید نشانه مشکل است)
- لرزش غیرعادی
چک‌لیست تست درایو
حتماً تست درایو انجام دهید، این بخش حیاتی از بازدید است:
- قبل از حرکت:
- تنظیمات صندلی و آینه‌ها
- کارکرد تمام دنده‌ها
- کلاچ و گازپدال (موتورهای دستی)
- در حین رانندگی:
- کارکرد ترمز (واکنش سریع و بدون لرزش)
- فرمان (نباید بازی داشته باشد یا به یک طرف بکشد)
- تعویض دنده (باید نرم باشد)
- صداهای غیرعادی از زیر خودرو
- کارکرد در سرعت‌های مختلف
- شتاب‌گیری و پاسخ‌دهی موتور
- تست‌های خاص:
- رانندگی در جاده‌های ناهموار (برای تعلیق)
- پیچ‌های تند (تعادل و کنترل)
- ترمز اضطراری (در محیط امن)
- رانندگی در سربالایی و سرپایینی
بررسی مدارک و سوابق خودرو
قبل از تصمیم نهایی، این مدارک را حتماً بررسی کنید:
مدارک ضروری
- سند خودرو (Fahrzeugbrief/Zulassungsbescheinigung Teil II):
- نام مالک با هویت فروشنده مطابقت داشته باشد
- هیچ وثیقه یا بدهی ثبت نشده باشد
- کارت خودرو (Fahrzeugschein/Zulassungsbescheinigung Teil I):
- مشخصات فنی خودرو
- اطلاعات معاینه فنی
- آخرین برگه معاینه فنی (TÜV/HU-Bericht):
- چه زمانی انجام شده
- چه مشکلاتی رفع شده
- تاریخ بعدی معاینه
- کتابچه سرویس (Serviceheft):
- سرویس‌های دوره‌ای انجام شده
- تعمیرات و تعویض قطعات
- کارکرد کیلومتر در هر سرویس
- فاکتورهای تعمیرات: اگر تعمیرات بزرگی انجام شده، فاکتور داشته باشد
بررسی تاریخچه از طریق VIN
شماره شاسی (VIN – Vehicle Identification Number) اطلاعات کاملی درباره خودرو می‌دهد. می‌توانید از سرویس‌های آنلاین مانند DAT یا AutoScout24 تاریخچه کامل خودرو را بررسی کنید که شامل موارد زیر است:
- تاریخ تولید اصلی
- کشور اولین ثبت
- تعداد مالکان قبلی
- سوابق تصادفات (اگر گزارش شده باشد)
- وضعیت بدهی یا وثیقه
بازرسی فنی تخصصی (اختیاری ولی توصیه شده)
اگر قصد خرید خودرویی با قیمت بالا دارید یا از وضعیت فنی آن مطمئن نیستید، حتماً از خدمات بازرسی تخصصی استفاده کنید:
DEKRA یا TÜV Gebrauchtwagen-Check
این سازمان‌ها بازرسی جامع ۱۵۰ نقطه‌ای از خودرو انجام می‌دهند. هزینه این سرویس حدود ۱۰۰-۲۰۰ یورو است و شامل موارد زیر می‌شود:
- بازرسی کامل موتور و سیستم انتقال قدرت
- بررسی تعلیق و ترمز
- تست سیستم‌های الکتریکی
- بررسی بدنه و احتمال تصادف
- آزمایش روی جاده
- گزارش مکتوب با امتیاز
نکته: این هزینه می‌تواند صدها یا هزاران یورو هزینه تعمیرات غیرمنتظره را از شما دور کند.
مذاکره قیمت
مذاکره قیمت در آلمان معمول است، اما باید با احترام و منطق انجام شود:
نکات مذاکره
- تحقیق قیمت: قبل از مذاکره، قیمت خودروهای مشابه را در بازار بررسی کنید
- لیست نواقص: نواقص و مشکلات پیدا شده در بازدید را یادداشت کنید
- پیشنهاد منطقی: معمولاً ۵-۱۰٪ کمتر از قیمت درخواستی پیشنهاد معقولی است
- هزینه تعمیرات: اگر کارهایی باید انجام شود، هزینه آن را در مذاکره بیاورید
- نقدی پرداخت: اگر می‌توانید نقدی بپردازید، اهرم مذاکره بهتری دارید
- آمادگی برای قدم زدن: اگر قیمت منطقی نیست، آماده باشید دست بکشید
چه مواردی موجب کاهش قیمت می‌شوند؟
- نزدیک بودن به موعد معاینه فنی بعدی
- لاستیک‌های فرسوده که نیاز به تعویض دارند
- عدم وجود کتابچه سرویس کامل
- خط‌وخش یا آسیب‌های کوچک
- تعداد مالک زیاد
- کیلومتر بالا برای سن خودرو
- خودرو مدت طولانی در فروش مانده
خرید و قرارداد
بعد از توافق روی قیمت، نوبت به قرارداد می‌رسد:
قرارداد خرید (Kaufvertrag)
در آلمان، قرارداد خرید خودرو باید مکتوب باشد. می‌توانید فرم استاندارد قرارداد را از ADAC یا DAT دانلود کنید. قرارداد باید شامل این موارد باشد:
- مشخصات کامل خریدار و فروشنده
- مشخصات کامل خودرو (برند، مدل، شماره شاسی، کیلومتر)
- قیمت نهایی
- تاریخ تحویل
- وضعیت خودرو (معایب شناخته شده)
- نحوه پرداخت
- شرایط گارانتی (اگر هست)
خرید از فروشنده خصوصی
معمولاً قرارداد شامل عبارت “Gekauft wie gesehen” (خریداری شده همانطور که دیده شده) است که یعنی فروشنده مسئولیت نواقص پنهان را ندارد. به همین دلیل بازرسی دقیق بسیار مهم است.
خرید از نمایندگی
نمایندگی‌ها معمولاً گارانتی می‌دهند (Gewährleistung) که بین ۱۲ تا ۲۴ ماه است. مزیت اصلی این است که اگر مشکلی پیدا شود، نمایندگی مسئول است.
پرداخت امن
هرگز قبل از دریافت تمام مدارک و کلیدها پول نقد تحویل ندهید. بهترین روش‌ها:
- انتقال بانکی: امن‌ترین روش
- نقدی: فقط در محل عمومی و امن
- سرویس Escrow: برای معاملات بزرگ، از سرویس واسطه استفاده کنید
هشدار: هرگز پول را قبل از بازدید یا به حساب خارج از آلمان واریز نکنید.
ثبت و پلاک‌گذاری خودرو (Zulassung)
بعد از خرید، باید خودرو را به نام خودتان ثبت کنید:
مراحل ثبت
- تهیه بیمه: قبل از هر چیز باید بیمه شخص ثالث تهیه کنید و کد eVB (شماره تایید بیمه) دریافت کنید
- مراجعه به Zulassungsstelle: اداره ثبت خودرو در شهرتان
- مدارک لازم:
- مدرک شناسایی
- مدرک اقامت
- سند خودرو (Fahrzeugbrief)
- کارت خودرو (Fahrzeugschein)
- برگه معاینه فنی معتبر
- کد بیمه eVB
- قرارداد خرید
- انتخاب شماره پلاک: می‌توانید پلاک دلخواه (Wunschkennzeichen) انتخاب کنید با هزینه اضافی ۱۰-۱۵ یورو
- پرداخت هزینه‌ها: هزینه ثبت حدود ۳۰-۵۰ یورو است
پلاک‌گذاری
بعد از ثبت، باید پلاک تهیه کنید. نزدیک تمام Zulassungsstelle ها، مغازه‌هایی هستند که پلاک می‌سازند (حدود ۲۰-۳۰ یورو).
ثبت آنلاین
در بعضی شهرها می‌توانید ثبت را آنلاین انجام دهید، اما برای اولین بار معمولاً باید حضوری مراجعه کنید.
بیمه خودرو
بیمه خودرو در آلمان اجباری است و انتخاب بیمه مناسب می‌تواند صدها یورو در سال صرفه‌جویی کند:
انواع بیمه
- بیمه شخص ثالث (Haftpflichtversicherung):
- اجباری
- خسارات وارده به دیگران را پوشش می‌دهد
- خودروی شما را پوشش نمی‌دهد
- بیمه بدنه جزئی (Teilkasko):
- اختیاری
- سرقت، آتش‌سوزی، شیشه شکسته، خسارات طبیعی
- برخورد با حیوانات (معمولاً فقط حیوانات بزرگ)
- بیمه بدنه کامل (Vollkasko):
- اختیاری
- تمام موارد Teilkasko
- خسارات ناشی از تصادف خودتان
- خرابکاری دیگران
عوامل تاثیرگذار بر قیمت بیمه
- سن و سابقه رانندگی شما
- محل سکونت (SF-Klasse)
- نوع و قدرت خودرو
- کیلومتر سالانه
- پارکینگ شبانه (خیابان یا گاراژ)
- Selbstbeteiligung (مبلغ پرداختی از جیب خودتان در صورت خسارت)
مقایسه بیمه‌ها
حتماً از وب‌سایت‌های مقایسه بیمه استفاده کنید:
- Check24.de
- Verivox.de
- Tarifcheck.de
نکته: اگر تازه به آلمان آمده‌اید و سابقه بیمه خارجی دارید، می‌توانید گواهی بی‌خسارت بگیرید و SF-Klasse بهتری داشته باشید.
اشتباهات رایج که باید از آن‌ها اجتناب کنید
از این اشتباهات رایج که می‌تواند هزینه‌های زیادی برایتان داشته باشد، پرهیز کنید:
- عجله در خرید: وقت کافی برای جستجو و مقایسه بگذارید
- چشم‌پوشی از تست درایو: هرگز بدون تست درایو خودرو نخرید
- اعتماد کورکورانه به فروشنده: همیشه خودتان بررسی کنید
- نادیده گرفتن هزینه‌های جانبی: بودجه کافی برای بیمه، مالیات و نگهداری داشته باشید
- خرید بدون بازرسی فنی: برای خودروهای گران‌قیمت حتماً بازرسی تخصصی انجام دهید
- پرداخت بیش از حد: قیمت بازار را تحقیق کنید و مذاکره کنید
- نادیده گرفتن تاریخچه خودرو: همیشه تاریخچه سرویس و تصادفات را بررسی کنید
- خرید با عجله به دلیل قیمت پایین: اگر قیمت خیلی پایین است، مشکوک است
- بیمه نکردن قبل از ثبت: بدون بیمه نمی‌توانید خودرو را ثبت کنید
- امضای قرارداد بدون خواندن: همیشه قرارداد را کامل بخوانید
سوالات متداول (FAQ)
آیا می‌توانم با گواهینامه ایرانی در آلمان خودرو بخرم؟
برای خرید خودرو، گواهینامه لزوماً لازم نیست، اما برای ثبت و استفاده از آن، باید گواهینامه معتبر آلمانی یا اروپایی داشته باشید. گواهینامه ایرانی فقط ۶ ماه معتبر است و باید آن را تبدیل کنید.
چقدر طول می‌کشد تا خودرو را ثبت کنم؟
اگر همه مدارک آماده باشد، فرآیند ثبت معمولاً ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت طول می‌کشد.
آیا می‌توانم بدون اقامت دائم خودرو بخرم؟
بله، حتی با ویزای دانشجویی یا کاری می‌توانید خودرو بخرید و ثبت کنید، اما باید آدرس ثابت در آلمان داشته باشید.
کدام برندهای خودرو در آلمان ارزش خریدشان را دارند؟
برندهای آلمانی مانند VW، Audi، BMW و Mercedes معمولاً محبوب هستند اما خودروهای ژاپنی مانند Toyota، Honda و Mazda به دلیل قابلیت اطمینان و هزینه نگهداری پایین‌تر نیز گزینه‌های عالی هستند.
چه زمانی بهترین زمان خرید خودرو است؟
معمولاً اواخر سال (نوامبر-دسامبر) و پایان فصول (مارس و سپتامبر) بهترین زمان‌ها هستند چون نمایندگی‌ها می‌خواهند فروش را تمام کنند و قیمت‌ها بهتر است.
آیا می‌توانم خودرو را از کشور دیگری بخرم؟
بله، اما باید توجه داشته باشید که خودرو باید استانداردهای اروپا (EU-Norm) را داشته باشد و فرآیند ثبت پیچیده‌تر است.
نتیجه‌گیری
خرید خودرو در آلمان یک فرآیند دقیق است که نیاز به تحقیق، صبر و توجه به جزئیات دارد. اما با آمادگی مناسب و دنبال کردن مراحل این راهنما، می‌توانید خودرویی مناسب با بودجه خود بخرید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
به یاد داشته باشید که خرید خودرو یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است و عجله نکردن و بررسی دقیق می‌تواند هزاران یورو در آینده برای شما صرفه‌جویی کند. اگر هنوز در مورد خرید مطمئن نیستید، از افراد با تجربه یا متخصصین کمک بگیرید.
موفق باشید و رانندگی ایمن!
این مقاله بخشی از مجموعه راهنماهای راه مهاجر برای کمک به فارسی‌زبانان مقیم اروپاست. برای مقالات بیشتر به وبسایت rahemohajer.com مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید